در این مطلب به نقد و بررسی فیلم Porcile، یکی دیگر از آثار پازولینی می پردازیم. Porcile یا خوکدانی (Pigsty) یک فیلم درام به کارگردانی پیر پائولو پازولینی محصول مشترک ایتالیا و فرانسه است که سال 1969 منتشر شد. مارکو فرری، ژان‌پیر لئو، آن ویازمسکی، اوگو تونیاتسی، فرانکو چیتی و نینتو داولی نقشهای فیلم را بازی کردند.
کارگردان: Pier Paolo Pasolini
نویسنده: Pier Paolo Pasolini
بازیگران: Pierre Clémenti, Jean-Pierre Léaud, Alberto Lionello
خلاصه داستان: فیلم دو داستان دراماتیک را روایت می کند.در گذشته ای نامشخص،شخصی که پدر خود را به قتل رسانده محکوم می شود توسط موجوداتی وحشی کشته شود.در داستان دوم،”جولین” پسر جوان یک کارخانه دار آلمانی به سمت مزرعه اش می رود تا در کنار خوکهایش بماند چون ارتباط با انسانها را دوست ندارد…
اورجی: ایتالیای قرن هفدهم. مرد جوانی در دامنه ی کوه آتشفشان گرسنگی می کشد. در یک میدان جنگ چیزهایی می یابد و خود را مسلح می کند. سربازی میگذرد؛ مرد جوان به او حمله می کند، می کشدش و سرش را می برد؛ پس از آنکه سرش را به درون دهانهی آتشفشان می اندازد، شروع می کند به خوردن جسد. یک گروه آدمخوار تشکیل می شود؛ یک روز آنچه انجام می دهند دیده می شود، پس دستگیر می شوند و به مرگ محکوم می شوند. درست پیش از اجرای حکم، سردسته نخستین و آخرین حرف های آدمخوار را تکرار می کند – «پدرم را کشته ام، گوشت آدمیزاد خورده ام، از شادی می لرزم» – و آن را در جذبه ای تکرار می کند که به مرد جوانی که باقی مانده تا شاهد مردن آنها باشد منتقل می گردد.
پورچیله: یولیان پسر یک صاحب صنعت معاصر آلمانی، به نام کلوتس، است. پدر و مادرش و دوست دخترش، ایدا، دانشجویی مبارز، بابت تو دار بودن و مرموز بودنش در نگرانی به سر می برند. کلوتس یک رقیب هم پیشه به نام هردهیتسه دارد، و مزدبگیری را مأمور تحقیق در گذشته اش کرده است؛ و می فهمد که هردهیتسه از جنایتکاران جنگی نازی است. اما هردهیتسه هم در این مدت در حال جاسوسی درباره ی یولیان بوده، و دریافته که مشکل او این است که فقط با خوک ها می تواند رابطه ی جنسی داشته باشد. دو صاحب صنعت تصمیم میگیرند رازهای شان را پنهان دارند و به یکدیگر بپیوندند. در حین برگزاری جشن های ادغام، یولیان به خوکدانی می رود و طعمه ی خوکها می شود. هردهیتسه، وقتی از یک مهاجر ایتالیایی این خبر را می شنود، اطمینان می یابد که خوکها همه چیز را تا دگمه ی آخر می خورند، و دیگران را به سکوت دعوت می کند.
خوکدانی فیلم زیبایی است که ناخوشایندي عميقا مستتر در آن به این سبب که، مانند تئورما، فیلمی به تمام معنی استعاری است تضعیف می شود. یقینا فیلمی ناتورالیستی راجع به آدمخواری و جانورخویی نیست، بلکه بسی بیشتر درباره ی تحلیل رفتن و آگاهی است. از لحاظ درون مایه و سبک دقیقا همان چیزی است که حالا از فیلم های پازولینی انتظار داریم: بیگناهی، گناه، کفاره، تک افتادگی آدم ها، رابطهی بین تکلیف اجتماعی و خواست آدمی، بار دیگر درون مایه های فیلم او هستند.
به یاری فیلمبرداری روشن و پروضوح و انتخاب سنجیده مکان های فیلمبرداری است که هر جزء از تصویر فیلم، همچون یک نشانه، بر نگاه و تخیل بیننده اثر می گذارد. در تقریبا هر نما همه ی عناصر به وضوح دیده می شوند، و در هر قاب عناصر خیلی کمی به چشم می آیند، در نتیجه معنای شان بلافاصله آشکار می شود. انزوا، برای مثال، هم با استفاده از برداشت های کوتاه نمایش داده می شود . به طوری که حتی دو مردی که در حال نبرد تن به تن هستند جداگانه نشان داده می شوند – و هم با استفاده از فضاهای تھی دور شخصیت ها.
ساختمان فیلم نیز بسیار دقیق است. گرچه هر دو داستان [«اورجی» و «پورچیله» ] کمابیش حالتی قرینه دارند، گرچه فیلم با نماهایی متناوب از دو مکان فیلمبرداری و دو مرد جوان موردنظر شروع می شود، و گرچه در اخر یکی از آنها را سگها و دیگری را خوکها می خورند، هیچ تناظر سادهی یک به یک بین حوادث دو داستان یا مشکلات دو مرد وجود ندارد. لیکن پازولینی با نماهایی که به تناوب پی در پی می آیند، اشاره هایش را می پرورد – به دنبال نماهایی از دستها و پاهای سربازی که خورده می شود نمایی از یولیان می آید در حالت اغما و در همین وقت مادرش میگوید «نگاهش کن، مثل مسیح روی صلیب» و همچنین در نمونه ای دیگر پیشرفت طرح داستان را مؤكد می کند: مباحثه ی دو صاحب صنعتی در حالی که هریک می کوشد دیگری را به دام اندازد و سپس از میدان به در کند، قطع می شود به نمایی کوتاه از زن و مرد برهنه ای روی کوه آتشفشان، که طعمه ای اند برای آدمخوارها.
همچنین پازولینی از یک داستان به داستانی دیگر برش می دهد تا تنش آرام گیرد، گرچه اندکی بعد آن را در سطح دیگری از نو برقرار می سازد. تباین چشمگیر میان دو داستان باعث می شود این برش خیلی کارساز شود. اورجی بی کلام، بصری، و برخوردار از وقاری مذهبی است؛ پورچیله پرکلام، طنزالود و گهگاه کمابیش سطحی است. در نتیجه برش از وحشیگری بدوی ایتالیای ملوک الطوایفی به آلمان غربی با فرهنگ به تماشاگر آسودگی خاطر می بخشد. اما این آسودگی دیری نمی پاید و در صحنه ی مرکزی از کف می رود – جایی که در برابر همراهی کنایه آمیز چنگ، طرز عمل اتاق های گاز شرح داده می شود و ما با وحشیگری بسیار فاحش تری مواجه می شویم که، بر خلاف وحشیگری نهفته در اورجی، پاره ای عینی از تاریخ خودمان و یکی از پایه های حکومت آلمان غربی امروزی است.
در کنار این، انحرافات یولیان به نحو غریبی مضحک است. مردهای جوان به دنیاهایی که از نظر تاریخی بسیار متفاوت است تعلق دارند. دنیای اورجی دنیایی است با قوانین تصریح شده و کیفرهای تصریح شده. آدمخوار تابوی اجتماعی را درهم می شکند، از راه خوردن گوشت آدمیزاد – ادمیزاد برای او تنها در حد تن هستی دارد و از راه سر فرو نیاوردن به صلیب – نماد کلیسایی که آنچه وعظ می کند رستگاری روح است با آدمخواري «استحالهی جوهری» (در آیین عشای ربانی]. اما حتى آگاهی و پشیمانی مانع یک حکم سازش ناپذیر نمی شدند. در انتها سرانجام به آگاهی دست می یابد، اما تنها در مورد معنای اعمالش برای خودش؛ به این مفهوم واجد شفافیت فکر و نظر می شود.
نشانه های مشخص کننده ی دنیای یولیان، از طرف دیگر، سازش و مهربانی و پیچیدگی مفهوم های خیر و شر است. در اینجا تمایزی بین مطرود و جامعه وجود ندارد کوشش های مداومی برای به راه آوردن او صورت می گیرد، در حالی که حتى هردهیتسه نیز می تواند به کمک قدرت پولش از گذشته اش بگریزد. حتى شور و احساس به گناه آلودهی یولیان ابهام آمیز است: پدر و مادرش خود را خوک می پندارند، و عشق او به خوک ها می تواند عشقی تعالی یافته باشد به آلمان، جامعه ای با وجدان معذب. خود آگاهی اش در ناتوانی اش منعکس می گردد؛ فرجام او – محو شدن کامل – نتیجه ی منطقي همين است.
نویسنده: رازلیند دلمار
