گاسپار نوئه (Gaspar Noé) فیلمساز آرژانتینی ساکن فرانسه، متولد 27 دسامبر 1963 است. پدر او یک نقاش، نویسنده و متفکر آرژانتینی بود. همسر او نیز لوسیل هادزیالیلوویک، یک فیلم ساز است. نوئه فیلم هایی از جمله I Stand Alone، Irréversible، Enter the Void، Love و Climax را کارگردانی کرده است.
گاسپار نوئه در آرژانتین به دنیا آمده است و در کودکی خود به مدت یک سال در نیویورک زندگی کرده است اما خانواده اش به دلیل دوری از تنش ها و شرایط خاص سیاسی، به فرانسه مهاجرت کردند و در آن جا زندگی کردند. این فیلمساز از دانشکده لوئیس لومییر فارغ التحصیل شده است.
نوئه تا کنون 5 فیلم بلند ساخته است که می توان گفت تمام این فیلم ها موفق بوده اند. در کنار این ها، فیلم های کوتاه و موزیک ویدئو هایی مختلفی نیز ساخته است. اطلاعات بیشتر شامل سایر فیلم ها، جوایز و … را می توانید در صفحه IMDB او ببینید.
نگاهی به سینمای گاسپار نوئه
در اینجا می خواهیم نگاهی به سینمای گاسپار نوئه داشته باشیم. آثار گاسپار نوئه به شدت به یک نوع سینمای خاصی که اصطلاحا سینمای بدن (Cinema of Body) گفته می شود، مرتبط است. تیم پالمر این سینما را این گونه تعریف می کند:
سینمایی که از نظر روایت کمی ضعیف است و فیلمبرداری هجوم آور و اغلب مبهم دارد، موضوعاتی مقابله ای دارد، ارتباطات جنسی بیشتر جنبه خشونت دارد تا صمیمیتی متقابل و یک حس پوچ گرایی و ناامیدی اجتماعی در فیلم حس می شود.
گاسپار نوئه معمولا دیوار چهارم را می شکند و کنار می زند و مخاطب را مستقیما با هدف بر هم زدن و پریشان کردن مخاطب، درگیر می کند. بسیاری بر این عقیده دارند که این کار مشابه روش های ژان-لوک گدار است.
نوئه عاشق تصاویر به هم پیوسته با حرکت سریع دوربین است تا ذهن مخاطب را به این صورت جا به جا کند. او در فیلم هایش از سکانس پلان و البته کات های متوالی زیاد استفاده می کند.
جالب است بدانید که استنلی کوبریک یکی از منابع الهام گاسپار نوئه است و بعضی وقت ها در فیلم هایش به آثار کوبریک ارجاع می دهد. حتی گاسپار نوئه در مجله Sight & Sound در سال 2012 اعلام کرد که با دیدن فیلم 2001: یک اودیسه فضایی کوبریک، در سن 7 سالگی، زندگی اش عوض شد. او می گوید اگر تجربه دیدن این فیلم را نداشت، هرگز به یک فیلمساز تبدیل نمی شد. همچنین نوئه از فیلم سازی به نام جرالد کارگل استرالیایی نیز الهام گرفته است.
گاسپار نوئه آتئیست است. با وجود خشونت و زشتی هایی که در فیلم هایش می بینیم، اما مضمون اصلی فیلم هایش اخلاق گراست. فیلم های گاسپار نوئه درست مثل یک سریال، اندیشه و فلسفه ذهنتی مشخصی را دنبال می کند و کامل کننده هم هستند و در هر فیلم جدید او، به پرداخت بیشتری از سینما و اندیشه او پی می بریم.
گاسپار نوئه از مکتب “کندالینی” که یک مکتب فکری و فلسفه است الهام می گیرید. در فیلم Enter the Void نیز به طور واضح کتابی را که مربوط به این مکتب است را می بینیم. در مکتب کندالینی این باور وجود دارد کسی که به آزادی روح برسد، برای اثبات بدی ها، می تواند دست به کار های ناپسند بزند. ما در آثار نوئه می بینیم که او هیچ محدودیتی ندارد و هر رفتار ناپسندی که باشد را نمایش می دهد اما در اصل او به دنبال عیان کردن بدی ها و زشتی هاست. به همین دلیل تمام فیلم های گاسپار نوئه +18 محسوب می شوند و ویژه گروه سنی بزرگسالان است.
او عقیده دارد که هیچ حد و مرزی بین هنر و صحنه های غیراخلاقی وجود ندارد و هنر می تواند از هر موضوعی الهام بگیرد و تفاوتی بین خلق یک اثر هنری از یک تصویر مستهجن یا یک موضوع معمولی وجود ندارد. یعنی اگر فیلمی از طریق روش های غیرمعمول هم ساخته شود، باز هم یک اثر هنری است.
در آثار نوئه ما مواد مخدر و تاثیرات آن را عمدتا می بینیم. مواد مخدر در فیلم های اخیرش در کنار داستان و اندیشه فیلم، به وضوح دیده می شود و بخشی از داستان شده است. فیلم های نوئه جزو آن دسته از فیلم های خشن و منزجر کننده است که شاید هر کسی تحمل دیدنش را نداشته باشد. او در برابر مرز های سینمایی، انعطاف پذیری بالایی دارد و می توان گفت که سبک خودش را ساخته است. او از حرکت تصویر برای غوطه ور کردن هیجان و میخکوب کردن مخاطب خود به وفور استفاده می کند. به این صورت هدف نوئه این است مخاطب با دیدن فیلم های او، بگوید که نوئه دیوانه است و جنون دارد!
گاسپار نوئه بر این عقیده است که:
قبل از این که انسان با اخلاق باشد، مردم بیشتر حیواناتی هستند که برای سلطه و بقا می‌جنگند.
فیلم شناسی گاسپار نوئه، مروری بر فیلم های او
گاسپار نوئه تاکنون 5 فیلم بلند ساخته است. در کنار آن ها نیز فیلم های کوتاه و موزیک ویدئو های مختلفی نیز ساخته است. در اینجا مروری بر فیلم های بلند او می کنیم.
فیلم I Stand Alone (تنها می‌مانم)
کارگردان: Gaspar Noé
نویسنده: Gaspar Noé
بازیگران: Philippe Nahon, Blandine Lenoir, Frankie Pain
خلاصه داستان: “قصاب” به دلیل درگیری با مردی که قصد داشت دختر بیمارش را گمراه کند مدتی را در زندان می گذراند.او که می خواهد یک زندگی جدید آغاز کند دخترش را به یک موسسه می برد و به همراه معشوقه خود راهی حومه شهر می شود.آن زن به او قول یک قصابی جدید را داده است.اما با دروغ گفتن او “قصاب” تصمیم می گیرد به پاریس بازگشته و دخترش را پیدا کند…
فیلم Irréversible (برگشت ناپذیر)
کارگردان: Gaspar Noé
نویسنده: Gaspar Noé
بازیگران: Monica Bellucci, Vincent Cassel, Albert Dupontel
خلاصه داستان: فیلم از آخر به اول می آید. ماجرای فیلم حول شبی در پاریس رخ می دهد، که زنی بنام «آلکس» (مونیکا بلوچی) در زیرگذر توسط یک غریبه مورد تجاوز قرار می گیرد و ……
فیلم Enter the Void (به خلا وارد شو)
کارگردان: Gaspar Noé
نویسنده: Gaspar Noé, Lucile Hadzihalilovic
بازیگران: Nathaniel Brown, Paz de la Huerta, Cyril Roy
خلاصه داستان: داستان درباره ی زیرین تند و زننده توکیو ، که عمدتاً از نگاه اسکار ، یک مصرف کننده مواد مخدر دیده می شود ، که خواهر وی لیندا استریپ است. هنگامی که تروما برادران و برادران را بالا می برد ، اسکار نیز در دوران کودکی دارای فلاش بک است. توهم های تغذیه شده با اسکار اسکار را تغییر می دهد ، شب های مشکوک کننده ترین توکیو ، و بعد از اینکه پلیس او را شلیک کرد ، می تواند از بالا شناور شود و به پایین نگاه کند: بر غم و اندوه خواهرش ، در اتاق های یک هتل عشق و زندگی حتی در یک سطح مولکولی. رنگ طیف می تواند زیبا باشد؛ زندگی بی رنگ مردم است که می تواند زشت باشد. و از زندگی آخرت ، آیا چیزی بیش از باطل وجود دارد.
فیلم Love (عشق)
کارگردان: Gaspar Noé
نویسنده: Gaspar Noé
بازیگران: Aomi Muyock, Karl Glusman, Klara Kristin
خلاصه داستان: “مورفی” یک آمریکایی ساکن پاریس است که وارد رابطه بسیار جنسی و عاطفی ناپایدار با “الکترا” می شود. بی خبر از تاثیری که می تواند بر روی رابطه شان داشته باشد، آنها از همسایه‌شان که دختری بسیار زیبایی است می خواهند تا وارد رابطه آنها شود …
فیلم Climax (کلایمکس)
کارگردان: Gaspar Noé
نویسنده: Gaspar Noé
بازیگران: Sofia Boutella, Romain Guillermic, Souheila Yacoub
خلاصه داستان: رقاصان فرانسوی در یک مدرسه دور دست و خالی دور هم جمع می شوند تا در یک شب زمستانی تمرینات خود را انجام دهند. تمام شب به یک کابوس و توهم تبدیل می شود هنگامی که می فهمند سنگریای آن ها با ال‌اس‌دی قاطی شده است.
10 فیلم مورد علاقه گاسپار نوئه
- 2001: یک ادیسه‌ی فضایی (استنلی کوبریک / 1968)
- عشق (میشائیل هانکه / 2012)
- خشم Angst (جرالد کارگل / 1983)
- سگ آندلسی (لوئیس بونوئل / 1928)
- کله‌پاک‌کن (دیوید لینچ / 1976)
- من کوبا هستم (میخائیل کالاتازوف / 1964)
- کینگ کونگ (مریان اس. کوپر و ارنست ب. شئودساک / 1933)
- سالو یا 120 روز سودوم (پیر پائولو پازولینی / 1975)
- خیزش برج عقرب Scorpio Rising (کنت انگر / 1964
- راننده‌ی تاکسی (مارتین اسکورسیزی / 1976)
جمع بندی
گاسپار نوئه را می توان یکی از نوابغ سینمای کنونی جهان دانست. در تمام آثار او به طور واضح می توان امضایش را ببینید. نوئه از آن دسته از فیلمسازانی است که می توان گفت تا کنون فیلم بد در کارنامه اش نداشته است. البته به دلیل خاص بودن سینمای نوئه، ممکن است دسته از ای مخاطبین سینما، فیلم های گاسپار نوئه را قبول نداشته باشند. اما در کل به دلیل سبک فیلم سازی خاص و کمی متفاوت او، باعث شده است که الهام بخش کارگردان های دیگری در جهان شود و البته طرفداران زیادی پیدا کرده است.
