مفاهیم و تعاریف اولیه تدوین:
درحالت کلی برای مرحلهی پس تولید سه اصطلاح مختلف به کار برده میشود.
1)تدوین
2)مونتاژ
3)ادیتینگ
تدوین: این کلمه در واقع ریشهی عربی دارد و از مدون کردن میآید و در لغت فارسی به معنای گردآوردن، فراهم آوردن،تالیف کردن ویا جمع آوری متون ادبی(شعر و نثر) است.
مونتاژ: لغتی فرانسوی، به معنای سرهم کردن، برهم سوار کردن و به هم پیوند زدن است. این اصطلاح در پایان جنگ جهانی اول از صنعت وارد سینما شد.بین کار تدوینگر و مکانیک تشابه زیادی وجود دارد.
ادیتینگ: واژه ای انگلیسی که معادل فارسی ویرایش و ویراستاری است. و در حوزهی متون چاپی، ادبی و علمی پژوهشی برای ویرایش متن ادبی و نیز مقابلهی متن ترجمه با متن اصلی به کار میرود. البته تدوینگر نیز مانند یک ویراستار فیلم را به مثابهی یک متن ادبی ویرایش میکند.
تدوین یکی از پیچیده ترین و در عین حال مهم ترین مرحلهی فیلمسازی است ودر حالت کلی بعد از مرحله تولید و گاه همزمان با آن آغاز میشود.
یک تعریف ساده برای تدوین فیلم:
ایجاد روابط یک دست بین سلسله نماها، صحنه ها و فصل ها برای خلق یک کل معنادار.
مراحل تدوین فیلم:
به طور کلی در تدوین سه مرحله وجود دارد.
1.مرحله ی اسمبلی(گزینش نماها):
در این مرحله تدوین گر از روی فیلمنامه (سناریو) و یادداشت ها و گزارش منشی صحنه برای ایجاد نظم بین نماها پلان ها را از پلان اول تا آخر به ترتیب شماره نما و صحنه و سکانس شماره بندی می کند. در این مرحله هیچ حذفی صورت نمی گیرد.
2.مرحله ی راف کات(تدوین اولیه):
در هنگام فیلم برداری در ابتدا و انتهای یک پلان مقداری بیشتر از آنچه مورد نیاز است فیلم برداری می شود تا به هنگام تدوین مونیتور بتواند هر لحظه را که مناسب دید برای بریدن انتخاب کند. این مرحله را در واقع اولین مرحله ی واقعی تدوین می دانند اما هنوز پلان ها پیوند نهایی و منطقی خود را به دست نیاورده اند.
3.مرحلهی فاین کات(تدوین نهایی):
در این مرحله مونیتور تصمیم نهایی را درباره ی نقطه ی برش یا کات و لحظه ی پیوند آن دو با یکدیگر می گیرد. اینک پلان هایی که به هنگام ساختن فیلم به طور جداگانه و در زمان ها و مکان های مختلفی فیلم برداری شده اند از نظر موضوع جریان وقایع و زمان و مکان دارای تداوم می گردد.
شماره ی هر پلان و سکانس و برداشت آن بر روی کلاکت نوشته می شودو در هنگام فیلم برداری جلوی دوربین شماره ی هر پلان نمایش داده می شود و صدای تقه ی کلاکت هم برای تدوین صدا لازم است.
در حالت کلی دو نوع تدوین وجود دارد:
1)تدوین تداومی
2)تدوین غیرتداومی
تدوین تداومی بر اساس حفظ تداوم داستان فیلم عمل می کند ومهم ترین مقوله ی مشترک بین کارگردانی و تدوین است. و به لحاظ تاریخی، اصول تدوین تداومی از دوره ی اول سینمای کلاسیک هالیوود(1940-1915) به تدریج در فیلم های آمریکایی تجربه شد.
تدوین غیر تداومی بر اساس اصل مجاورت نماها، اصل تداعی معنا و روابط فضایی، زمانی وریتمیک نماها شکل میگیرد و در آن از تشبیه، استعاره و نماد استفاده می شود و حس واقع گرایی آن به مراتب کمتر از تدوین تداومی میباشد از لحاظ تاریخی هم در دهه 1920 توسط فیلمسازان روس و فرانسوی طرح ریزی شد.