آموزش اصول سینما: ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ

ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻫﻨﺮﯼ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﻫﻨﺮﻫﺎﯼ ﭘﻼﺳﺘﻴﮏ ﻣﺜﻞ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻳﺎ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎﺯﯼ، ﻋﻨﺼﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ.

ﻣﻔﻬﻮﻡ «ﺯﻣﺎﻥ» ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺑﺎ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺩﺍﺭﺩ. ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺘﺤﺮﮎ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻓﻴﻠﻢ، ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻌﻨﯽ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ.

ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺭﮎ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﻢ:

ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ

ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﻤﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﻳﮏ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﯽ (ﻧﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ) ﺍﺳﺖ. ﻳﻌﻨﯽ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺧﻮﺩ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﻭ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺗﻤﺎﺷﺎﯼ ﻳﮏ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩ ﺩﺭ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﻣﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﻢ، ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ. ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮﺭ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻃﻮﻝ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﻳﮏ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻳﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺑﺮﺳﺪ ﻧﻴﺰ ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.

ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ

ﻳﻌﻨﯽ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎﯼ ﻳﮏ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ‏ ﺁﻥ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻴﻼﺩﯼ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﻳﺎ ﻗﺮﻥ ﻫﻔﺘﻢ ﻫﺠﺮﯼ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ. ﻣﺜﻼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺳﺘﻢ ﻭ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺍﺯ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ، ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﺷﻨﺎﻳﯽ ﺭﺳﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﻬﻤﻴﻨﻪ ﺩﺧﺘﺮ ﺷﺎﻩ ﺳﻤﻨﮕﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﺪ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﺷﺪﻥ ﺍﻭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺑﺎ ﭘﺪﺭﺵ ﻣﯽ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺭﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﯽ ﺭﺳﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻣﺜﻼ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻝ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ، ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.

ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ، ﺍﺯ ﺷﺮﻭﻉ ﻳﮏ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ. ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺳﻴﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ ﻭﻗﻮﻉ ﻳﮏ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﯽ ﺗﻘﺪﻡ ﻭ ﺗﺎﺧﺮ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﻭﻗﻮﻉ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻟﻒ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺏ ﺧﺘﻢ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎﯼ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﺗﺴﻠﺴﻞ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻳﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻘﺪﻡ ﻭ ﺗﺎﺧﺮ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﻭ ﻣﺜﻼ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﯽ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻭ ﺑﺮﻭﻳﻢ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﺮﻭﺭ ﮐﻨﻴﻢ. ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﻓﻼﺵ ﺑﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ. ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺨﻴﻠﯽ، ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺷﺮﻭﻉ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺤﻮﺭﯼ ﻭ ﺍﺯ ﺩﺭﻳﭽﻪ ﺫﻫﻦ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﺮﻭﻳﻢ ﻭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﮐﻨﻴﻢ.

ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﮏ

ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﯼ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﮏ (ﻧﻤﺎﻳﺸﯽ) ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭼﺸﻤﺎﻥ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ. ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﮏ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﻳﺎ ﺑﺴﻂ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺳﻴﻨﻤﺎﮔﺮ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﺭﮔﻴﺮﯼ ﻳﮏ ﺧﻂ ﺭﻭﺍﻳﺘﯽ ﻓﺸﺮﺩﻩ، ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺭﻭﺯﻫﺎ، ﻣﺎﻩ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﻃﻮﻝ ﺑﮑﺸﻨﺪ، ﺩﺭ ﻃﯽ ﺩﻭ ﺳﺎﻋﺖ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻴﻠﯽ ﺍﺯ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎﯼ ﻏﻴﺮ ﻻﺯﻡ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻳﮏ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺭﺍ ﺣﺬﻑ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻳﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﮏ (ﻧﻤﺎﻳﺸﯽ) ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺗﺤﻮﻟﯽ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎﯼ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﻧﺪ. ﻣﺜﻼ ﺍﻟﻴﻮﺭ ﺍﺳﺘﻮﻥ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ، ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﻣﻘﺪﻭﻧﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﺮﮒ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺩﻭ ﺳﺎﻋﺖ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﻳﺎ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﺶ ﺩﺍﺩﻥ ﺯﻣﺎﻥ، ﻣﺎﺟﺮﺍﻳﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﮏ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﺎﻓﺘﺪ، ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﮐﻨﺪ. ﻣﺜﻼ ﺍﻓﺘﺎﺩﻥ ﺳﻴﺐ ﺍﺯ ﺩﺭﺧﺖ ﺷﺎﻳﺪ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ 3 ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻃﻮﻝ ﺑﮑﺸﺪ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺍﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻢ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ.

 ﺍﻟﻴﻮﺭ ﺍﺳﺘﻮﻥ ﺳﺮ ﺻﺤﻨﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﯼ ﮐﺎﻟﻴﻦ ﻓﺎﺭﻝ ﺩﺭ ﻧﻘﺶ ﺍﺳﮑﻨﺪﺭ

ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﮏ ﻳﮑﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ. ﻣﺜﻼ ﻣﺎﺟﺮﺍﻳﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﻭﺳﺘﺮﻥ «ﻣﺎﺟﺮﺍﯼ ﻧﻴﻤﺮﻭﺯ» ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻓﺮﺩ ﺯﻳﻨﻪ ﻣﺎﻥ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ، ﺩﺭﺳﺖ ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻭ ﻧﻴﻢ ﻃﻮﻝ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ (ﻭﺍﻗﻌﯽ) ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﮐﺸﻤﮑﺶ ﻭ ﺩﺭﮔﻴﺮﯼ ﮔﺮﯼ ﮐﻮﭘﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ ﮐﺎﺑﻮﯼ ﺧﻼﻓﮑﺎﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺭ ۹۰ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺭﺥ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﻭ ﮐﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺳﺎﻋﺖ ﺭﻭﯼ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﻭ ﺳﺎﻋﺖ ﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩ ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻦ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩ، ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﻳﺎﺩﺁﻭﺭﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

ﺯﻣﺎﻥ ﺭﻭﺍﻧﯽ

ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﯽ، ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﮏ ﻭ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ، ﺯﻣﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﻭﺍﻧﯽ  ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺭﻭﺍﻧﯽ ﺗﻤﺎﺷﺎﯼ ﻳﮏ ﺻﺤﻨﻪ ﻳﺎ ﻳﮏ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﺁﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺍﺳﺖ.

ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺭﻭﺍﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ، ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﺭﻳﺘﻢ ﺗﻨﺪﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﻥ ﺁﻥ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻴﻠﯽ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﺮ ﺍﻭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.

ﻣﺜﻼ ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺟﻠﻮﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺬﺷﺖ .ﺣﺎﻝ ﺁﻧﮑﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﻟﺤﻈﺎﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺷﯽ ﻣﯽ ﮔﺬﺭﺍﻧﺪ ﺍﺻﻼ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .

ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎﺭﯼ، ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺭﻭﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﻭﺍﻧﯽ ﺑﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
ﺻﺤﻨﻪ ﺍﯼ ﺑﺎ ﺭﻳﺘﻢ ﺗﻨﺪ ﻭ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎﻫﻨﮓ ﺗﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﻨﺪﺗﺮ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﯼ ﺑﺎ ﺭﻳﺘﻢ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻳﮑﻨﻮﺍﺧﺖ، ﺁﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ.

ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻫﺎﻟﻴﻮﻭﺩﯼ ﮐﻪ ﺿﺮﺑﺎﻫﻨﮓ ﺗﻨﺪﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺍﻏﻠﺐ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻫﺎﻟﻴﻮﻭﺩﯼ ﻋﺎﺩﺕ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﻫﻨﺮﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎﯼ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻣﺜﻞ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﯼ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﺗﺎﺭﮐﻮﻓﺴﮑﯽ ﻳﺎ ﺭﻭﺑﺮ ﺑﺮﺳﻮﻥ ﻳﺎ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻟﺚ ﮐﻪ ﺭﻳﺘﻢ ﮐﻨﺪﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺩﭼﺎﺭ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.

ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﮐﺎﺭﮐﺮﺩﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩﯼ ﺩﺍﺭﺩ. ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺷﮕﻔﺘﯽ ﻫﺎﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺷﻴﻮﻩ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎﺳﺖ. ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺭﻭﺯ، ﻣﺎﻩ، ﺳﺎﻝ ﻭ ﻳﺎ ﻗﺮﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻳﺎ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﺎ ﺣﺘﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﻃﯽ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺎﺩﮔﯽ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺩﻭﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺭﻭﻳﻢ ﻭ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﺑﺎ ﺗﻤﻬﻴﺪﺍﺗﯽ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﯽ ﻣﺜﻞ ﻓﻼﺵ ﺑﮏ (Flash Back) ﻳﺎ ﻓﻼﺵ ﻓﻮﺭﻭﺍﺭﺩ (Flash Forward) ﻣﻴﺴﺮ ﺍﺳﺖ.

ﻓﻼﺵ ﺑﮏ، ﺗﮑﻨﻴﮑﯽ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺯﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.

ﻣﺜﻼ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﯼ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮ ﻧﻘﺶ ﺍﻭﻝ ﺳﺮﮔﺮﻡ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺭﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺧﻴﺎﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﺎﻓﻪ ﺍﯼ ﻣﯽ ﮔﺬﺭﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﻓﻪ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺧﺘﺮ ﻗﺪﻳﻤﯽ ﺍﺵ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻗﻬﻮﻩ ﻣﯽ ﺧﻮﺭﺩ ﺩﺭ ﺫﻫﻨﺶ ﺟﺎﻥ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﻓﻴﻠﻢ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺭﻭﺩ ﻭ ﻣﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺧﺘﺮﺵ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﮐﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺍﺭﺩ ﻗﻬﻮﻩ ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺪ. ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺩﺭ ﻓﻼﺵ ﺑﮏ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﯽ ﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮﺩﻳﻢ ﻭ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺜﻼ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺭﺍﻧﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ. ﻓﻠﺶ ﻓﻮﺭﻭﺍﺭﺩ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻠﺶ ﺑﮏ ﺍﺳﺖ.

ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ «ﺭﯼ» ﻓﻼﺵ ﺑﮏ ﻫﺎﯼ ﺯﻳﺎﺩﯼ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﺭﯼ ﭼﺎﺭﻟﺰ ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﺟﺎﺯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﺎﺩﺁﻭﺭﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﺩﺭﺩﻧﺎﮎ ﺍﺳﺖ.

ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯﺍﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﺁﻟﻦ ﺭﻧﻪ ﻭ ﮐﻮﺋﻨﺘﻴﻦ ﺗﺎﺭﺍﻧﺘﻴﻨﻮ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ.

ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﻏﻴﺮﻣﺘﻌﺎﺭﻑ «ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻨﺠﺎﻣﻴﻦ ﺑﺎﺗﻦ» ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺩﻳﻮﻳﺪ ﻓﻴﻨﭽﺮ، ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﯽ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﻋﺎﺩﯼ، ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﭘﻴﺮﯼ ﺑﻪ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﻣﯽ ﺭﺳﺪ.